12 jun 2024

Interview BD-fruitteler Willemien Brouwer

In deze interviewreeks brengen we boeren en tuinders van onze 5 lidorganisaties in beeld. Te beginnen met de Biodynamische Vereniging! In Nederland en Vlaanderen zijn 165 landbouwbedrijven met het biologisch-dynamische keurmerk Demeter. Sinds de oprichting in 1937 werken boeren én consumenten aan landbouw in samenhang met alles wat leeft.

Fruitteler Willemien Brouwer (26) begint dit voorjaar aan haar vierde seizoen op Fruitweelde, een biologisch-dynamische (BD) fruittuinderij van 3.7 hectare in Ingen (Gelderland). De eerste knoppen lopen uit en de struiken beginnen bloesem te dragen. “Mijn bedrijf is een plek waar de bodem gezond is en mensen tot bloei kunnen komen.”

 

Doorgroeien
Op het bedrijf worden rode bessen, bramen, kruisbessen en frambozen verbouwd. Verder wordt er geëxperimenteerd met kiwibessen en roze bessen, ook wel champagne bessen genoemd. De producten worden geleverd aan de bekende biologische groothandels Odin en Udea en aan wat kleinere biologische winkels in de buurt. De vorige eigenaar begon het bedrijf in 2010 op een gangbaar maisveld en werkte tien jaar lang aan een succesvol fruitteelt bedrijf waar op bd-wijze wordt geboerd. Daarnaast staat de biodiversiteit centraal op het bedrijf: “we hebben bijenkasten en metselbijtjes, we maaien nauwelijks, en vorig jaar is er een bever, ijsvogel en ringslang gespot”, vertelt Willemien.

Vijf jaar geleden draaide Willemien voor het eerst een seizoen mee om vervolgens de boerderij over te nemen. In de jaren daarvoor werkte ze op een vergelijkbaar bd-fruitteelt bedrijf in Nederland, gelegen in de provincie Zeeland. Als tiener begon ze daar een zomerbaantje en zeven zomers lang bleef ze daar werken. “Hoewel daar veel te leren viel, wilde ik uiteindelijk ook doorgroeien en toen werd de overname van Fruitweelde mij aangeboden.” Willemien is nu de eigenaar van de boerderij, maar er zitten nog twee andere bd-boeren van andere bedrijven in de vennootschap voor kennis en ondersteuning. “Met vragen kan ik altijd bellen.”

Bodem
In de lente en zomer draait het fruitteeltbedrijf volop met werknemers en stagiaires met verschillende achtergronden. In de winter is Willemien alleen, maar ze oriënteert zich wel op vaste krachten, omdat het werk vrij zwaar kan zijn. Zelf heeft ze geen opleiding gedaan in het vakgebied. “Ik heb Warmonderhof [praktijkopleiding voor bd-boeren] wel overwogen, maar vroeg me steeds af hoeveel het zou toevoegen. Ik heb zelf al jaren praktijkervaring. Misschien dat ik op een gegeven moment de deeltijdopleiding nog overweeg. Over de bodem en antroposofie zou ik nog wel meer willen leren.”

Willemien heeft zelf op de vrije school gezeten en kent de antroposofie en bd-landbouw van huis uit. “De bd-landbouw was voor mij lang een gevoel dat niet zo concreet was, later kreeg dat meer vorm. Nu betekent het voor mij om goed te zijn voor de aarde, om te werken naar wat de grond nodig heeft. Ook is de sfeer op het bedrijf erg belangrijk. Bd-boeren is voor mij de samenwerking met zowel de grond en de mensen, met de bodem en het bedrijf.”

Diversiteit van boeren
Willemien is zich bewust van de beeldvorming van haar beroep. “Laatst had ik een klas op bezoek en de leerlingen spraken achteraf hun verbazing uit. Ze zagen mij werken in de modder en regen terwijl ze kruidenthee in een houten hutje hadden verwacht. Maar bd-boeren is hard werken, voor de natuur en aarde.” Ook loopt Willemien er tegenaan dat er vaak in de samenleving te algemeen wordt gedacht over boeren. “Er is veel meer diversiteit, dan ‘de boer’. Ik voel me met veel boeren helemaal niet verbonden.”

“Er is veel meer diversiteit, dan ‘de boer’. Ik voel me met veel boeren helemaal niet verbonden.”

Als jonge ondernemer merkt Willemien dat mensen veel interesse tonen. “Ik merk dat mensen vaker naar me luisteren en me aanmoedigen. Het doet veel om terug te horen dat ik anderen inspireer.” Omdat ze jong en beginnend is, bieden mensen veel hulp aan en stellen ze veel vragen over haar ervaringen. Ze vindt het leuk om te vertellen wat ze belangrijk vindt en probeert zo in haar omgeving op een laagdrempelige manier haar verhaal te vertellen. Dankzij Stichting BD Grondbeheer heeft ze zich hier kunnen vestigen. Dit is een organisatie die met donaties en obligaties landbouwgrond vrij maakt en verpacht aan tuinders en boeren. Destijds heeft deze stichting zich ontfermt over de grond van Fruitweelde. “Dit is een hele fijne constructie, zo krijgen jonge ondernemers een kans om te boeren”, vertelt Willemien.

Prijsspelletjes
Hoewel de jonge boerin zich erg bewust is van de complexe vraagstukken rondom landbouw in de samenleving, focust ze zich niet zo op zich politiek uitspreken: “ik draag bij door te boeren. Ik ben niet die persoon die zich luid en fel uitspreekt, ik laat liever zien hoe het ook kan.” Hoewel Willemien relatief veel autonomie en vrijheid ervaart in haar visie en bedrijfsvoering, voelt ze wel de gevolgen van de markt en industrie. “Verschillende licenties op fruitrassen maken alles duurder, soms moeten we twee keer zoveel betalen voor een bepaald ras”. Ook groothandels hebben harde eisen, maar dat is ook belangrijke voor het waarborgen van de kwaliteit, benadrukt Willemien. “We krijgen soms berichtjes van klanten dat onze producten zo duur zijn, maar dit gaat ook over een grote marge voor de groothandels. Er zouden geen prijsspelletjes op de markt moeten zijn, wij als boeren geven de eerlijke prijs aan en vragen wat we nodig hebben.”

“Er zouden geen prijsspelletjes op de markt moeten zijn, wij als boeren geven de eerlijke prijs aan en vragen wat we nodig hebben.”

Biodiversiteit of gif eten
Willemien beaamt dat het een uitdaging is om biologisch te gaan boeren in de fruitteelt in Nederland. “Ik ken de verhalen van boeren die omschakelfruit moeilijk kunnen afzetten en er zijn hoge kosten mee verbonden. Maar het is zo belangrijk om boeren te stimuleren om niet te spuiten en hun biodiversiteit op orde te krijgen. Om de natuur zijn gang laten gaan is weinig voor nodig. Ik zou het mooi vinden om te zien dat meer boeren dat integreren.” De jonge boerin kan het niet goed begrijpen: “Uiteindelijk eet je zelf ook het gif dat je op je gewas spuit. Wil je dan niet liever iets extra betalen voor een kracht meer op je bedrijf?”, vraagt ze zich hardop af. “Soms opperen stagiaires om te spuiten als er een plaag is, dan wil ik laten zien dat je het met natuurlijke vijanden en biodiversiteit ook kan oplossen.”

Ook deze teler heeft last van het natte voorjaar. “Het is moeilijk om met machines het veld op te komen en juist nu moet ik kappen over de struiken gaan plaatsen tegen de regen om schimmels te voorkomen.” Terwijl Willemien hoopt op een drogere periode denkt ze na over de plannen voor de toekomst. Misschien dat er in de toekomst ruimte is om een vaste kracht erbij te nemen. Ze is in ieder geval vastberaden om een mooi bedrijf voort te zetten. “Ik heb een sterke intrinsieke drive, ik wil iets goeds doen voor de aarde. Ik wil eerlijk en gezond voedsel produceren op een plek waar mensen kunnen werken en tot bloei kunnen komen.”

Tekst: Lotte Opdam
Beeld: Saskia van Gelderen

Meer lezen?

Kom ook: boerenlandbouwconferentie 2025

Kom ook: boerenlandbouwconferentie 2025

Wanneer: 30 & 31 januari, 1 februari Start: aankomst op donderdag vanaf 17 uur Waar: Koos Vorrinkhuis, Koudelaan 16, Lage Vuursche Kosten: 75 / 100 / 125 afhankelijk van draagkracht Deze winter vindt voor de vijfde keer de Boerenlandbouwconferentie plaats, dit...

Lees meer
Land(on)zekerheid voor agro-ecologie

Land(on)zekerheid voor agro-ecologie

Land(on)zekerheid voor agro-ecologie   Agro-ecologische boeren hebben geen vaste grond onder de voeten.    Landzekerheid is een eerste behoefte voor de agro-ecologische boer. Helaas hebben zij vaak geen toegang tot of uitzicht op geschikt land. Geschikt land...

Lees meer

Interview met BioTuinder Esther Kuiler

Bij De Ommuurde Tuin draagt agro-ecologie bij aan groter verhaal In deze interviewreeks brengen we boeren en tuinders van onze 5 lidorganisaties in beeld. Dit keer de BioTuinders! Dit is een vereniging voor biologisch gecertificeerde tuinderijen en tuinderijen die dat...

Lees meer

Kom ook: boerenlandbouwconferentie 2025

Wanneer: 30 & 31 januari, 1 februari Start: aankomst op donderdag vanaf 17 uur Waar: Koos Vorrinkhuis, Koudelaan 16, Lage Vuursche Kosten: 75 / 100 / 125 afhankelijk van draagkracht Deze winter vindt voor de vijfde keer de Boerenlandbouwconferentie plaats, dit keer in het bosrijke Lage Vuursche. We komen van donderdagavond...

Land(on)zekerheid voor agro-ecologie

Land(on)zekerheid voor agro-ecologie   Agro-ecologische boeren hebben geen vaste grond onder de voeten.    Landzekerheid is een eerste behoefte voor de agro-ecologische boer. Helaas hebben zij vaak geen toegang tot of uitzicht op geschikt land. Geschikt land voldoet aan een aantal basisvoorwaarden: goede grond, de...

Interview met BioTuinder Esther Kuiler

Bij De Ommuurde Tuin draagt agro-ecologie bij aan groter verhaal In deze interviewreeks brengen we boeren en tuinders van onze 5 lidorganisaties in beeld. Dit keer de BioTuinders! Dit is een vereniging voor biologisch gecertificeerde tuinderijen en tuinderijen die dat nog niet zijn, maar wel de ambitie hebben om gecertificeerd...

Kom naar het Caring Congres op 19 oktober in Utrecht!

Caring Farmers, Caring Vets en Caring Docters organiseren dan het volgende Caring Congres in het Educatorium van de Universiteit Utrecht! Tijdens het middagprogramma zal de Federatie van Agro-ecologische boeren (deelsessie 7) een inspirerende presentatie geven over de knellende wet- en regelgeving waar kleinschalige boeren mee te...

Save the date: Boerenlandbouwconferentie 2025

Save the date! De volgende Boerenlandbouwconferentie zal plaatsvinden van donderdagavond 30 januari tot en met zaterdag 1 februari in Natuurvriendenhuis Koos Vorrink in Lage Vuursche, nabij Utrecht. De boerenlandbouwconferentie is een conferentie voor en door agro-ecologische boeren en belangstellenden met workshops, inspirerende...

Interview met tuinders van CSA Kansrijk

In deze interviewreeks brengen we boeren en tuinders van onze 5 lidorganisaties in beeld. Dit keer het CSA Netwerk! In Nederland zijn er meer dan veertig gemeenschapsboerderijen aangesloten bij het CSA Netwerk, één daarvan is Kansrijk. De biologische zelfoogsttuin Kansrijk in Groenekan, net boven Utrecht, wordt gerund door zes...

Collectieve oplossingen voor landonzekerheid

Collectieve oplossingen voor landonzekerheid Een recentelijk gepubliceerd onderzoek bevestigd dat toegang tot land een belangrijke kwestie is, met name voor agro-ecologische boeren in Nederland. Dit onderzoek, gecoördineerd door boeren, laat zien hoe eerste generatie agro-ecologische boeren gezamenlijk werken aan collectieve...

Boeren, wetenschappers en activisten vechten samen voor agro-ecologie en toegang tot land

Reportage Agro-ecologie netwerkdag mei 2024   Veel agro-ecologische boeren zitten in onzekerheid of ze hun land mogen behouden. Kortlopende pachtcontracten en het Didam-arrest, waarbij publieke gronden na de pachttermijn voor iedereen open moeten worden gesteld, maken het boeren soms onmogelijk om hun bedrijf voort te zetten en...

14 JUNI BOERENVUUR AMSTERDAM MET LA VIA CAMPESINA

Boerenvuur, deze vrijdag, geef je snel op! Op vrijdag 14 juni hebben we een uitgebreid boerenvuur met een ochtend- en een middaggedeelte. Ook ontvangen we een delegatie van La Via Campesina. Leden van Toekomstboeren krijgen de unieke gelegenheid om deze te ontmoeten en mee in gesprek te gaan. In de ochtend gaan we naar Pluk! Een...

Stem voor een Groene Revolutie: Ondersteun de Toekomstboeren!

Meer boeren! Meer toekomstboeren! Geef ons jouw stem op https://voor.nl/voorbeeld-projecten en help de groeiende beweging van agro-ecolgische boeren verder wortelen door Nederland. Wij zijn Toekomstboeren, een vereniging van ruim 350 kleinschalige, veelal jonge, agro-ecologische boeren en tuinders. We zijn een krachtig voorbeeld...